ÔN TẬP PHẦN 2

ĐÔ-XTÔI-ÉP- XKI
X.XVAI-GƠ
I. Giới thiệu:
1. Tác giả:
- Xtê-phan Xvai-gơ (1881-1941), nhà văn Áo, gốc Do Thái, là người có kiến thức uyên bác.
- Ông từng đi du lịch nhiều nơi: Châu Âu, Châu Phi, Ấn Độ…, từng sống ở Áo, Mĩ, Thụy Sĩ, Anh. Ông làm thơ, viết kịch, truyện đặc biệt là tiểu luận và chân dung văn học. Ông là nhà văn có tinh thần nhân đạo sâu sắc.
2. Đô-Xtôi-Ép-Xki:
- Là nhà tiểu thuyết thiên tài của Nga, sinh ( 1821-1881).
- Ông từng bị Nga hoàng bắt giam, kết án tử hình, sau đó bị đi đày biệt xứ 4 năm ở Xibia, mãn tù trở về Xanhpêtecbua nhưng bị quản thúc suốt đời.
3. Xuất xứ:
Văn bản trích trong tác phẩm “ Three Masters” ( tập tiểu luận chân dung Bandắc, Đichken, Đôxtôiépxki).
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Số phận, tính cách, con người của Đônxtôiépxki:
- Ông sống trong nghèo khổ,thiếu thốn ( xuất hiện thường xuyên ở hiệu cầm đồ, bị đòi nợ . . .), bệnh tật ( bị động kinh).
- Bị tù đày ( bị lưu đày ở Xibia 4 năm), bị khinh rẽ ( các nhân viên ngân hàng chế nhạo ông, ông trở về như kẻ hành khất).
- 52 tuổi trở về xứ sở, vinh quang đến với ông quá muộn màng, sau tất cả những gì ông đã chịu đựng thì “ một giây phút hạnh phúc tột đỉnh đã được ban cho ông” để rồi “ khi quả đã được cứu thoát, vỏ khô rụng xuống” và Đônxtôíepxki qua đời.
- Ông là người xa lạ với thế giới đang tồn tại “ông sống leo lét trong một thế giới với ông là xa lạ”.
- Ông xem lao động là sự giải thoát nỗi thống khổ của mình, ông miệt mài trong sáng tác vì “đó là niềm hoan lạc lớn lao nhất của ông”.
- Luôn sống trong đau đớn, dằn vặt “ năm mươi tuổi nhưng ông đã chịu hàng thế kỉ dằn vặt”.
- Tầm vóc của Đôxtôiepxki vượt lên trên những người cùng thời “ người ta nhường lời cho Đôxtôiepxki… tất cả diễn giả khác từ chối không nói nữa’.
- Ông là sứ giả thực hiện sứ mệnh tổng hòa giải của nước Nga, là người kiềm chế mâu thuẫn giai cấp thời đại ông ( giây phút tiễn biệt ông đông đảo con người mọi giai cấp đoàn kết lại “ tất cả các đảng phái đoàn kết lại trong một lời nguyền yêu thương và cảm phục”, đây chính là sức mạnh từ giá trị nhân văn mà Đônxtôíepxki qua tác phẩm của mình đã đem lại cho nhân loại).
-Ở nuớc Nga và Châu Âu thế kỉ XIX không nhà văn nào có số phận cay đắng như Đôxtôiepxki cũng không ai có vai trò to lớn như Đôxtôiepxki ( kiềm chế mâu thuẫn thời đại ông).
2. Nghệ thuật:
- Sử dụng cấu trúc tương phản, đối lập hình ảnh ( trái tim đập vì nước Nga / thân thể sống leo lét trong một thế giới với ông là xa lạ ; lao động là sự giải thoát, niềm hoan lạc lớn lao nhất / lao động là nỗi thống khổ của ông ; người chịu nhiều cay đắng: bị lưu đày, kẻ hành khất, người không tên / sứ giả của xứ sở, được hưởng những giây phút hạnh phúc tuyệt đỉnh. ) nhằm làm nổi rõ chân dung của Đônxtôiepxki và bộc lộ rõ tư tưởng của người viết.
- Sử dụng hình ảnh so sánh ( trở về như một kẻ hành khất, đếm các ngày như trước đây, lời như sấm xét. . .), ẩn dụ ( “quả đã được cứu thoát, vỏ khô rụng xuống”, “ thành phố ngàn tháp chuông”, “ những nguyên tố bị kích động”…) để nâng hình ảnh Đôxtôiepxki lên như một vị thánh nhằm làm nổi bật chân dung, sứ mạng và vai trò của Đôixtôiepxki.
- Lời văn giàu hình ảnh, sinh động.
III. Tổng kết:
Bằng ngòi bút sắc sảo của mình, tác giả đã khắc hoạ được chân dung của Đôxtôiepxki, một thiên tài văn học của Nga và nhân loại. Cuộc đời đầy cay đắng nhưng Đôxtôiepxki đã chiến đấu không ngừng với số mệnh để sáng tạo ra những tác phẩm bất hủ.Qua bài viết ta cũng hiểu được tài năng của Xvaigơ.


NGHỊ LUẬN VỀ MỘT
HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG
I. Tìm hiểu chung:
1. Khái niệm:
Nghị luận về một hiện tượng đời sống xã hội là bàn về một sự việc, hiện tượng có ý nghĩa đối với xã hội, đáng khen, đáng chê hay có vấn đề đáng suy nghĩ.
2. Yêu cầu:
a. Nội dung:
- Người viết cần nêu được vấn đề cần nghị luận, gọi tên nó, kể ra những biểu hiện của nó.
- Phân tích, đánh giá tính chất tốt, xấu, lợi hay hại, hay, dở của hiện tượng được đề cập, chỉ ra nguyên nhân của sự vật, hiện tượng đó, bày tỏ thái độ của mình, đưa ra ý kiến, suy nghĩ đối với hiện tượng đang được đề cập.
b. Hình thức:
Bài viết có bố cục mạch lạc, luận điểm rõ ràng, luận cứ xác thực, lập luận phù hợp, lời văn chính xác, sinh động.
II. Cách làm bài nghị luận về một hiện tượng đời sống:
1. Tìm hiểu đề và tìm ý:
a. Tìm hiểu đề:
Đọc kĩ đề và xác định : đề thuộc loại nào? Đề nêu hiện tượng, sự việc gì? Đề yêu cầu gì?
b. Tìm ý:
- Phân tích đề, tìm ý nghĩa của sự vật, hiện tượng.
- Đánh giá sự vật, hiện tượng ở những khía cạnh nào?
2. Lập dàn ý:
a. Mở bài:
Giới thiệu chung về sự vật, hiện tượng có vấn đề.
b. Thân bài:
- Nêu rõ hiện tượng được đề cập.
- Phân tích hiện tượng: + Phân tích mặt tốt xấu, lợi hại của đối tượng.
+ Chỉ ra nguyên nhân của hiện tượng.
- Bình luận về hiện tượng: + Đánh giá chung về hiện tượng.
+ Khen, chê đối với hiện tượng.
c. Kết bài:
Kết luận, khẳng định, đưa ra lời khuyên hay bài học.


PHONG CÁCH NGÔN NGỮ
KHOA HỌC

I. Văn bản khoa học và ngôn ngữ khoa học:
1. Văn bản khoa học:
Gồm :
- Văn bản khoa học chuyên sâu: chuyên khảo, luận án, luận văn, tiểu luận, báo cáo khoa học…
- Văn bản khoa học giáo khoa: giáo trình, sgk, thiết kế bài dạy…về các môn khoa học tự nhiên, khoa học công nghệ, khoa học xã hội và nhân văn.
- Văn bản khoa học phổ cập: bài báo, sách phổ biến khoa học kĩ thuật.
2. Ngôn ngữ khoa học:
Là ngôn ngữ được dùng trong giao tiếp thuộc lĩnh vực khoa học, tiêu biểu là các văn bản khoa học: khoa học tự nhiên, khoa học xã hội và nhân văn, khoa học công nghệ…
Ngôn ngữ khoa học tồn tại ở:
+ Dạng viết: luận văn, sgk, báo cáo khoa học… ngoài sử dụng từ ngữ, ngôn ngữ khoa học còn dùng công thức, kí hiệu, sơ đồ…
+ Dạng nói: giảng bài, thảo luận, tranh luận… chú ý đến phát âm, diễn đạt phải mạch lạc, chặt chẽ, dựa trên đề cương đã chuẩn bị.
II. Đặc trưng của phong cách ngôn ngữ khoa học:
1. Tính khái quát, trừu tượng:
Thể hiện ở nội dung và phương tiện ngôn ngữ
Về phương diện ngôn ngữ: + Sử dụng thuật ngữ khoa học.
+ Kết cấu văn bản ( phần, chương, mục, đoạn): phục vụ cho triển khai hệ thống luận điểm khoa học.
2. Tính lí trí, logic:
Thể hiện ở nội dung và phương tiện ngôn ngữ.
Về phương tiện ngôn ngữ:
+ Từ ngữ: là những từ ngữ thông thường chỉ dùng một nghĩa, không dùng từ đa nghĩa, nghĩa bóng, ít dùng phép tu từ.
+ Câu văn: mỗi câu tương đương một phán đoán lôgic, câu chính xác, chặt chẽ, lôgic, không dùng câu đặc biệt, không dùng phép tu từ cú pháp.
+ Cấu tạo đoạn văn, văn bản: các câu, các đoạn trong văn bản phải được liên kết chặt chẽ, mạch lạc tạo nên tính thống nhất của văn bản.
3. Tính khách quan, phi cá thể:
Ngôn ngữ khoa học ít sử dụng những biểu đạt mang tính cá nhân, từ ngữ, câu văn mang màu sắc trung hoà, ít bộc lộ cảm xúc.


THÔNG ĐIỆP NHÂN NGÀY THẾ GIỚI
PHÒNG CHỐNG AIDS 1-12-2003
( Cô-phi-An-nan)
I. Giới thiệu
1. Tác giả
- Cô-phi-An-nan (1938) tại Gana ( Châu Phi), bắt đầu làm việc tại tổ chức Liên hợp quốc từ năm 1962, 1996 là phó tổng thư kí Liên hợp quốc, 1/1997-1/2007 ông trở thành người thứ bảy và là người Châu Phi da đen đầu tiên giữ chức vụ tổng thư kí Liên hợp quốc.
- Năm 2001 tổ chức Liên hợp quốc và cá nhân Cô-phi-An-nan được trao giải Nôben Hoà bình. Ông cũng được trao nhiều giải thưởng danh dự khác ở châu Âu, Á, Phi…
2. Hoàn cảnh sáng tác
- Năm 2001 Cô-phi-An-nan ra lời kêu gọi thế giới đấu tranh phòng chống HIV, kêu gọi thành lập quỹ sức khoẻ và AIDS toàn cầu.
- Thông điệp này được Cô-phi-An-nan viết gửi nhân dân thế giới nhân ngày thế giới phòng chống AIDS, 1/12/2003.
II. Tìm hiểu văn bản
1. Tình hình phòng chống HIV trên thế giới.
a. Những vấn đề đã đạt được.
- Ngân sách phòng chống HIV tăng.
- Quỹ toàn cầu phòng chống lao, sốt rét được thông qua.
- Các nước đã xây dựng kế hoạch phòng chống HIV.
- Các công ty đã áp dụng chính sách phòng chống HIV nơi làm việc, nhiều nhóm từ thiện và cộng đồng phối hợp với chính phủ và tổ chức khác phòng chống HIV.
b.Những vấn đề chưa đạt được.
- HIV vẫn gây tỉ lệ tử vong cao, ít có dấu hiệu suy giảm (1 phút có 10 người bị nhiễm HIV, HIV đang lây lan ở mức báo động đối với phụ nữ, phụ nữ đã chiếm một nửa số người bị nhiễm, bệnh dịch này lan rộng ở những nơi trước đây được coi là an toàn: châu Á, Đông Âu, Uran đến Thái Bình Dương), điều này dẫn đến dân số có nguy cơ giảm, ảnh hưởng đến lực lượng lao động toàn cầu.
- Chúng ta chưa đạt được chỉ tiêu đề ra trong năm 2005: chưa giảm được số thanh niên, trẻ sơ sinh nhiễm HIV, chưa triển khai chương trình chăm sóc toàn diện trên thế giới.
2. Các biện pháp cần thực hiện để đẩy lùi HIV.
- Cần có nguồn lực và hành động cần thiết “ chúng ta cần phải nổ lực nhiều hơn nữa để thực hiện cam kết của mình bằng những nguồn lựcvà hành động cần thiết”.
- Đưa vấn đề AIDS lên vị trí hàng đầu và sẵn sàng đối mặt với nó “ chúng ta phải đưa vấn đề AIDS lên vị trí hàng đầu trong chương trình nghị sự về chính trị và hành động thực tế của mình. Đó là lí do chúng ta phải công khai lên tiếng về AIDS”.
- Không có thái độ kì thị, phân biệt đối xử với người bị nhiễm HIV “ chúng ta sẽ không hoàn thành các mục tiêu đề ra thậm chí chúng ta còn bị chậm hơn nữa nếu sự kì thị và phân biệt đối xử vẫn tiếp tục diễn ra đối với những người bị HIV/AIDS. Hãy đừng để một ai có ảo tưởng rằng chúng ta có thể bảo vệ được chính mình bằng cách dựng lên các bức rào ngăn cách giữa “ chúng ta” và “họ”.
- Mọi người cùng chung tay để chống lại căn bệnh của thế kỉ “ Hãy sát cánh cùng tôi, bởi lẽ cuộc chiến chống lại HIV/AIDS bắt đầu từ chính các bạn”.
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
- Tác giả sử dụng hệ thống lập luận chặt chẽ, thuyết phục:
+ Mở đầu nêu luận điểm xuất phát “ ngày hôm nay chúng ta đã cam kết và các nguồn lực đã được tăng lên. Song những hành động của ta vẫn còn quá ít so với yêu cầu thực tế”.
+ Sau đó đi vào từng luậm điểm : luận điểm 1, tác giả nêu lên những gì thế giới đã làm được để phòng chống HIV thời gian qua, tác giả đưa ra những luận cứ, những dẫn chứng xác thực, dẫn chứng được đưa theo phương diện từ rộng đến hẹp ( ngân sách phòng chống HIV trên thế giới, quốc gia, công ty….). Luận điểm 2, tác giả nêu lên những gì thế giới chưa làm được trong phòng chống HIV, đưa ra những số liệu chính xác, thuyết phục ( trong năm qua mỗi phút đồng hồ …. Thái Bình Dương).
+ Sử dụng lập luận phản đề ( lẽ ra…lẽ ra…và lẽ ra…) làm cơ sở để đưa ra kiến nghị của mình.
+ Để tăng tính thuyết phục bài viết sử dụng câu văn dài ngắn khác nhau, sử dụng nhiều câu khẳng định, mệnh lệnh ( chúng ta đã… chúng ta hãy….chúng ta không thể…hãy cùng tôi….) và cũng để tạo nên giọng điệu hùng hồn cho bài viết.
- Câu văn chứa đựng nhiều yếu tố biểu cảm nhất là đoạn “Đó là lí do chúng ta phải công khai lên tiếng → hết”, nhờ yếu tố biểu cảm đó giúp bài văn không khô khan mà dễ thuyết phục và thúc giục mọi người hành động phòng chống HIV.
- Ngôn ngữ hàm súc,chọn lọc, bài viết ngắn gọn, súc tích, cô đọng.
2. Nội dung
Trước hiểm hoạ của căn bệnh thế kỉ, HIV,đang cướp đi sức khoẻ, sinh mạng của nhân loại, với vai trò là tổng thư kí Liên hợp quốc, Cô-phi-An-nan đã ra lời kêu gọi nhân dân thế giới hãy chung tay đẩy lùi đại dịch này. Đó không chỉ là nhiệm vụ của một cá nhân, một tổ chức nào mà là nhiệm vụ chung của tất cả chúng ta.


NGHỊ LUẬN VỀ MỘT
ĐOẠN THƠ, BÀI THƠ
I. Yêu cầu
- Tìm hiểu từ ngữ, hình ảnh, âm thanh, nhịp điệu, cấu tứ đoạn thơ, bài thơ từ đó nêu được giá trị nội dung, nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ.
- Bài viết có bố cục mạch lạc, rõ ràng, lời văn có cảm xúc.
II. Dàn bài
1. Phân tích đoạn thơ
a. Mở bài
Giới thiệu đôi nét về tác giả, đôi nét về bài thơ ( hoàn cảnh ra đời, xuất xứ), giới thiệu khái quát về đoạn thơ ( vị trí đoạn thơ, khái quát nội dung đoạn thơ, nguyên văn đoạn thơ).
b. Thân bài
- Phân tích nội dung đoạn thơ.
- Phân tích nghệ thuật đoạn thơ.
c. Kết bài
Nêu đánh giá chung về đoạn thơ.
2. Phân tích bài thơ
a. Mở bài
Giới thiệu đôi nét về tác giả, giới thiệu khái quát về bài thơ ( Hoàn cảnh ra đời, xuất xứ, khái quát nội dung bài thơ).
b. Thân bài
- Phân tích nội dung bài thơ.
- Phân tích nghệ thuật bài thơ.
- Nhận định về giá trị tư tưởng của bài thơ.
c. Kết bài
Nêu đánh giá chung về bài thơ.
Một số lưu ý khi làm bài phân tích một đoạn thơ hay một bài thơ: phân tích là chia tách đối tượng ra thành các phương diện, các bộ phận khác nhau để tìm hiểu, khám phá, cắt nghĩa. Tuy nhiên cái đích cuối cùng của thao tác trên là nhằm để tổng hợp, khái quát, chỉ ra được sự thống nhất toàn cục của đoạn thơ, bài thơ. Có thể lần lượt phân tích nội dung trước rồi đến giá trị nghệ thuật đặc sắc, có thể song song tiến hành cùng lúc vì nội dung ý nghĩa bao giờ cũng kết hợp với hình thức nghệ thuật để biểu đạt nội dung.
Bám sát vào văn bản thơ, đối với phân tích bài thơ tiến hành chia đoạn, tìm ý chính của mỗi đoạn. Đối vớ phân tích đoạn thơ vẫn có thể chia tách thành các ý nhỏ được. Sau khi tìm ý chính của mỗi đoạn, ta biến các ý chính đó thành các luận điểm và lần lượt triển khai các ý làm sáng tỏ luận điểm.
Khi phân tích, thao tác giảng giải, cắt nghĩa là quan trọng nó giúp cho người đọc hiểu được bài thơ, đoạn thơ đang được đề cập vì thế phần lí lẽ chiếm cơ bản để thuyết phục người đọc, sau đó kết hợp với những dẫn chứng nhằm minh hoạ cho lí lẽ. Các dẫn chứng lấy ra từ đoạn thơ, bài thơ phải chính xác, tiêu biểu.
Khi phân tích cũng cần tránh diễn nôm các câu thơ, đoạn thơ, bài thơ thành văn xuôi.
Khi phân tích nghệ thuật đoạn thơ, bài thơ cần lưu ý phát hiện và phân tích các yếu tố nghệ thuật tiêu biểu, tìm hiểu xem vẻ đẹp nghệ thuật đó tập trung ở những yếu tố nào ( từ ngữ, hình ảnh, nhịp điệu…), các yếu tố nghệ thuật đó nhằm biểu đạt nội dung, ý tưởng nào mà tác giả muốn gửi gắm.
Khi phân tích chú ý đến thao tác tổng hợp, khái quát ở từng cấp độ, sau đó tiến đến những khái quát lớn của toàn bài.


TAÂY TIEÁN
QUANG DUÕNG
I. Taùc giaû
- Teân thaät Buøi Ñình Dieäm, sinh 1921- 1988
- Queâ: Ñan Phöôïng – Haø Taây
- Con ngöôøi ña taøi vieát vaên veõ tranh nhöng noåi tieáng laø thô
- Phong caùch: Hoàn nhieân tinh teá, haøo hoa, laõng maïn
Taùc phaåm:
+ Thô vaên in chung vôùi Traàn Leâ Vaên: Röøng bieån queâ höông(1957)
+ Truyeän kyù: Ñöôøng leân Chaâu Thuaän (1964) Röøng veà xuoâi (1968), Nhaø ñoài (1970)
+ Thô : Maây ñaàu oâ (1986)
II. Baøi thô :
- Trích taäp thô “Maây ñaàu oâ” (1986)
- Vieát vaøo thaùng 4/ 1948 khi oâng ñaõ rôøi xa ñôn vò cuõ, trong buoåi ñaïi hoäi toaøn quaân lieân khu III toå chöùc taïi laøng Phuø Löu Chanh. Nhôù ñôn vò cuõ QD vieát baøi thô vaø ñoïc tröôùc đại hội ñöôïc caùc chieán só hoan hoâ nhieät lieät. Luùc ñaàu coù teân”Nhôù Taây Tieán”
- Taây Tieán laø ñoaøn quaân ñöôïc thaønh laäp töø ñaàu 1947 do QD laøm ñaïi ñoäi tröôûng. Ñeán cuoái 1948 chuyeån sang Trung ñoaøn 52
- Nhieäm vuï: Phoái hôïp vôùi boä ñoäi Laøo laøm tieâu hao löïc löôïng quaân Phaùp ôû bieân giôùi Vieät Laøo
- Thaønh phaàn: Ña soá laø thanh nieân Haø Noäi, sinh vieân hoïc sinh thuû ñoâ haøo hoa, thanh lòch
- Ñòa baøn hoaït ñoäng : mieàn röøng nuùi phía Taây toå quoác: Mai Chaâu, Chaâu Moäc, Saàm Nöa, phía Taây Thanh Hoaù
III. Boá cuïc:
1/ Nhôù veà vuøng ñaát khaéc nghieät vaø con ñöôøng haønh quaân gian khoå
2/ Nhôù veà nhöõng kyû nieäm khoù queân trong cuoäc ñôøi ngöôøi chieán só
3/ Nhôù ñoaøn quaân Taây Tieán
4/ Nhôù maõi Taây Tieán- Nhöõng naêm thaùng khoâng theå naøo queân
IV. Noäi dung
1. Nhôù veà vuøng ñaát khaéc nghieät vaø con ñöôøng haønh quaân gian khoå:
- Noãi nhôù maõnh lieät, khoù taû, laâng laâng, taâm hoàn nhö soáng veà thôùi quaù khöù: Nhôù chôi vôi- töø ngöõ söû duïng ñaëc saéc
- Nhôù TT laø nhôù vuøng ñaát gaén lieàn vôùi con soâng Mã haøo huøng. Moät vuøng ñaát döõ doäi vaø con ñöôøng haønh quaân gian khoå vôùi nhieàu vöïc saâu nuùi cao söông muø daøy ñaëc, thuù döõ rình raäp Taùc giaû duøng nhieàu hình aûnh döõ doäi ñeå khaéc hoa: Söông laáp ñoaøn quaân moûi, Doác leâ khuùc khuyûu doác thaêm thaúm, heo huùt coàn maây suùng ngöûi trôøi, möa xa khôi…
- Nhieàu caâu thô gaåy ñoâi, nhieàu ñòa danh xa laï, nhieàu caâu thô toaøn thanh baèng, toaøn thanh traéc , gioïng thô haøo huøng ñeå toâ ñaäm tính chaát khoác lieät cuûa ñòa hình, aâm u hoang vaéng.
-Ngöôøi chieán só tröôùc gian khoå
+ Nhieàu anh ñaõ ngaõ xuoáng do söùc ngöôøi coù haïn: Guïc leân suùng muõ boû queân ñôøi
+ Hoï khoâng chuøng buôùc, vaãn ngang taøng, ngaïo ngheã tröôùc khoù khaên, coù khi ñaày caûm höùng tröôùc caûnh vaät huøng vó vaø tìm ñöôïc nhöõng phuùt giaây ñaàm aám beân baûn laøng treân ñöôøng haønh quaân: Hình aûnh aám aùp laõng maïng” Côm leân khoùi” “Muøa em thôm neáp xoâi”ï
2. Nhôù kyû nieäm:
- Nhôù ñeâm lieân hoan thaém thieát tình quaân daân vui nhö ngaøy cöoùi: Nhöõng coâ gaùi ñòa phöông aùo xieâm loäng laãy trong ñieäu muøa tieáng kheøn thaùi ñoä e aáp nhö coâ daâu môùi laøm say meâ taâm hoàn ngöoøi chieán só, nuoâi lôùn öôùc mô ñeán ngaøy chieán thaéng ñeå coù moät ngayø vui
- Nhôù caûnh nhôù ngöôøi Taây Baéc Thô moäng dòu daøng ñaëc tröng
 Hình aûnh ñeïp, gioïng thô tröõ tình tha thieát.
3. Nhôù ñoaøn quaân Taây Tieán:
- Dieän maïo: Kyø dò, phi thöôøng “ Khoâng moïc toùc”
- Phaåm chaát
+ Vöôït khoù cao ñoä: Chòu ñöïng thieáu thoán beänh taät ñeå chieán ñaáu, bò caên beänh soát reùt hoaønh haønh döõ doäi nhöng phong thaùi vaãn oai huøng nhö huøm nhö hoå
+ Yeâu nöôùc caêm thuø giaëc: Öôùc mô moät ngaøy ñaùnh ñuoåi heát keû thuø ra khoûi bieân cöông “Maét tröøng göûi moäng qua biên giới”
+Taâm hoàn: Laõng maïn giaøu yeâu thöông, nhôù veà ngöôøi yeâu nhö ñoäng löïc tieáp theâm söùc maïnh ñeå chieán ñaáu vaø chieán thaéng
+ Saün saøng hieán daâng tuoåi treû cho CM, khoâng sôï hy sinh => Taùc giaû ñaõ thi vò caùi cheát, ca ngôïi söï baát töû cuûa ngöôøi chieán só trong loøng daân toäc: “ Aùo baøo….khuùc ñoäc haønh”
 Caùch noùi giaûm saùng taïo, lôùp töø Haùn Vieät, nhaân hoaù, ñoái laäp, gioïng thô bi traùng ñaõ döïng ñöôïc böùc töôïng ñaøi veà hình aûnh ngöôøi chieán só TT haøo huøng vaø haøo hoa.
4. Nhôù maõi ñoaøn quaân Taây Tieán:
- Nhôù ñoaøn quaân mang ñaäm haøo khí cuûa tuoåi treû VN, mang trong tim lôøi theà: “Quyeát töû cho toå quoác quyeát sinh, ra ñi khoâng heïn ngaøy veà”
- Nhaø thô khaúng ñònh maõi maõi taâm hoàn mình luoân thuoäc veà TT
V. Keát luaän:
- Baøi thô theå hieän roõ neùt phong caùch thô haøo hoa laõng mạn cuûa QD
- QD ñaõ goùp moät caùi nhìn môùi laï ñoäc ñaùo veàâ hình töôïng ngöôøi chieán só trong cuïoâc kháng chiến choáng Phaùp
- Baøi thô ñaõ gaén lieàn vôùi teân tuoåi taùc giả

NGHÒ LUAÄN VEÀ MOÄT YÙ KIEÁN BÀN
VÀ VAÊN HOÏC

I. Khaùi nieäm
Nghò luaän veà moät yù kieán ñoái vôùi vaên hoïc laø baøi nghò luaän maø noäi dung laøbình luaän hoaëc phaân tích moät yù kieán ñoái vôùi vaên hoïc. Noù yeâu caàu moïi ngöôøi phaûi bieát giaûi thích ñuùng ñaén noäi dung yù kieán ñoái vôùi vaên hoïc, bieát nhaän ñònh ñaùnh giaù yù kieán aáy
II. Tìm hieåu ñeà
- Giaûi thích caùc töø khoù ñeå tìm ra vaán ñeà maø ñeà yeâu caàu nghò luaän
- Xaùc ñònh thaùi ñoä, laäp tröôøng nghò luaän: Taùn ñoàng, baùc boû hay boå sung
III. Laäp daøn yù
1. Môû baøi: HS coù theå môû baøi tröïc tieáp hay giaùn tieáp nhöng phaûi giôùi thieäu yù kieán nhaän ñònh (trích daãn nguyeân vaên neáu coù)
2. Thaân baøi:
a. Giaûi thích caùc töø khoù ñeå laøm cô sôû xaùc ñònh chích xaùc vaán ñeà nghò luaän: YÙ kieán ñeà caäp ñeán vaán ñeà gì?
b.Trình baøy töøng khía caïnh vaán ñeà maø yù kieán nhaän ñònh ñeà caäp
c. YÙ kieán baûn thaân ñoái vôùi töøng vaán ñeà
- Neáu taùn ñoàng thì khaúng ñònh vaán ñeàâ ñuùng vaø chöùng minh
- Neáu khoâng ñoàng yù thì baùc boû vaø chöùng minh vaán ñeà sai
- Neáu chöa thaät hôïp lyù thì boå sung, neâu nguyeân nhaân
3. Keát baøi: Nhaän xeùt ñaùnh giaù chung veà nhaän ñònh
- Ñoái vôùi thôøi ñieåm nhaän ñònh ,yù kieán coù giaù trò gì?
- Ñoái vôùi hieän nay vaø sau naøy coøn giaù trò khoâng?



VIEÄT BAÉC
TOÁ HÖÕU
PHAÀN I: Taùc giaû
I. Tieåu söû (1920 - 2002)
- Teân thaät : Nguyeãn Kim Thaønh
- Queâ: Phuø Lai – Quaûng Tho ï- Quaûng Ñieàn - Thöøa Thieân Hueá
- Xuaát thaân trong gia ñình nhaø nho, cha meï ñeàu yeâu thích thô ca daân gian
- Tham gia CM töø raát sôùm, 18t ñöïôïc keát naïp Ñaûng. 1939 bò Phaùp baét sau doù vöôït nguïc tieáp tuïc hoaït ñoäng
- 1945 laøm Chuû tòch uyû ban khôûi nghóa Hueá, sau ñoù leân chieán khu VB hoaït ñoäng chuû yeáu treân lónh vöïc VHNT, giöõ nhieàu chöùc vuï quan troïng trong boä maùy nhaø nöôùc
- 1996: Nhaän giaûi thöôûng HCM
II. Ñöôøng CM, ñöôøng thô
1. Töø aáy (1937-1946) goàm 3 phaàn Maùu löûa, Xieàng xích , Giaûi phoùng
Noäi dung: Nieàm say meâ lyù töôûng. haêng say hoaït ñoäïng CM, keâu goïi ñaáu tranh, tin töôûng thaéng lôïi
2. Vieät Baéc (1946-1954)
- Baûn huøng ca veà cuoäc k/c choáng Phaùp gian khoå tröôøng kyø nhöng nhaàt ñònh thaéng lôïi
- Ca ngôïi nhaân daân khaùng chieán, ca ngôïi Ñaûng vaø Baùc Hoà, tình quaân daân, tình yeâu queâ höông ÑN
3. Gioù loäng (1955-1961)
- Nieàm vui chieán thaéngTD Phaùp, nieàm vui xaây döïng XHCN ôû mieàn Baéc
-Tình caûm vôùi mieàn Nam ruoät thòt vaø yù chí thoáng nhaát Toå Quoác
4. Ra traän (1962-1971) Maùu vaø hoa(1972-1977)
- Ca ngôi cuoäc k/c choáng Myõ vaø nhaân daân mieàn nam anh huøng
- Phaûn aùnh nhöõng chaën ñöôøng CM gian khoå haøo huøng, nieàm tin nieàm töï haøo,
- Noãi ñau Baùc ra ñi
5. Moät tieáng ñôøn (1992) Ta vôùi ta (1999)
- Söï chieâm nghieäm veà cuoäc ñôøi vaø con ngöôøi
- Nieàm tin vaøo lyù töôûng vaø caùch maïng, loøng nhaân ñaïo cuûa con ngöôøi
III. Phong caùch ngheä thuaät
1- Toá Höõu- nhaø thô tröõ tình chính trò
- Caûm xuùc thoáng nhaát vôùi tuyeân truyøeân CM
- Caûm höùng chuû yeáu veà nhöõng söï kieän chính trò lôùn cuûa ñaát nöôùc, lyù töôûng CM khôi nguoàn moïi caûm höùng ngheä thuaät
2- Thô Toá Höõu thieân veà khuynh höôùng söû thi vaø caûm höùng laõng maïn
- Thô TH theå hieän nhöõng vaán ñeà coát loõi cuûa lòch söû, höôùng tôùi caùi chung khoâng höôùng tôùi ñôøi tö
- Nhaân vaät ñaïi dieän cho giai caáp daân toäc,mang veû ñeïp lyù töôûng CM
- Caùi toâi chieán só caùi toâi coâng daân
3. Thô TH coù gioïng ñieäu taâm tình ngoït ngaøo
- Caùch xöng hoâ gaàn guõi thaân maät: Ñoàng baøo, ñoàng chí, em
-Tuyeân truyeàn CM baèng gioïng taâm tình
4. Thô TH ñaäm ñaø tính daân toäc
-Phaûn aùnh con ngöôøi trong thôøi ñaïi môùi nhöng coù söï tieáp noái truyeàn thoáng tình caûm ñaïo lyù daân toäc
-Söû duïng thaønh coâng caùc theå thô daân toäc (luïc baùt, baûy chöõ), ngoân ngöõ gaàn gũi quen thuoäc giaøu tính nhaïc
Phaàn 2: Taùc phaåm V IEÄT BAÉC
I. Xuaát xöù:
-Vieát vaøo thaùng 10 -1954 khi mieàn Baéc hoaøn toaøn giaûi phoùng baét tay vaøo thôøi kyø xaây döïng
- Chính phuû dôøi töø chieán khu Vieät Baéc veà thuû ñoâ Haø Noäi
- Baøi thô dieãn taû cuoäc chia tay giöõa nhaân daân VB vaø caùn boä CM ñaày luyeán löu bòn ròn
- Theå thô luïc baùt, loái haùt ñoái ñaùp giao duyeân phoå bieán trong ca dao
II. Boá cuïc: 2 phaàn. Ñoaïn trích thuoäc phaàn ñaàu ghi laïi nhöõng kyû nieäm giöõa CM vaø Nhaân daân K/c
III. Noäi dung:
1.Lôøi cuûa Vieät Baéc
- VB ñaët ra nhieàu caâu hoûi cho caùn boä veà xuoâi: Ra ñôøi coù nhôù VB khoâng ? Coù nhôù nhöõng ngaøy thaùng gian khoå vôùi nhöõng con ngöoøi thuyû chung vôùi CM
- Lôøi VB cuõng laø taùc phaåm nhaéc nhôû moïi ngöôøi vaø töï nhuû vôùi mình seõ khoâng bao giôø queân Vieät Baéc, chieác noâi CM, khoâng queân chính mình vôùi nhöõng ngaøy gian khoå
 Caëp xöng hoâ mình – ta, ñieäp töø nhôù, kieåu laëp caáu truùc mình veà….,mình ñi…., gioïng thô saâu laéng, nhieàu caâu hoûi tu töø ñaõ dieãn taû tình caûm tha thieát ñaáy luyeán löu bòn cuûa ngöôøi ôû laïi vôùi ngöôøi ra ñoài.
2. Lôøi caùn boä veà xuoâi
- Noãi nhôù VB thaät maõnh lieät ñöôïc so saùnh : Nhôù gì nhö nhôù ngöôøi yeâu
- Nhôù VB laø nhôù caûnh ,nhôù ngöôøi
- Nhôù caûnh vaät VB thaät thô moäng höõu tình ôû moïi khoaûnh khaéc khoâng gian ,thôøi gian
-Traêng leân ñaàu nuùi
- Naéng chieàu löng nöông
- Laøng baûn khoùi söông
Thieân nhieân VB 4 muøa ñeïp nhö boä töù bình:
Xuaân: Mô nôû traéng röøng
Haï: Ve keâu röøng phaùch ñoå vaøng
Thu: Aùnh traêng hoaø bình
Ñoâng: Röøng xanh hoa chuoái ñoû töôi
Nhôù con ngöôøi VB giaûn dò caàn cuø, thủy chung vôùi CM, soáng chan hòa vôùi thieân nhieân
Ngoân ngöõ giaøu hình aûnh aâm thanh töø nhôù nhaïc ñieäu. Ñieäp, caáu truùc caâu, caëp xöng hoâ mình –ta. Hình aûnh giaøu chaát thô. Gioïng thô tha thieát tröõ tình ñaõ dieãn taû tình cảm saâu naëng ñoái vôùi nhaân daân vaø queâ höông VB
Nhôù VB haøo huøng trong chieán ñaáu
+ Caûnh vaät cuøng con ngöôøi chieán ñaáu: Nuùi giaêng…… quaân thuø
+ Nhöõng traän ñaùnh aùc lieät laøm keû thuø kinh hoàn baïc vía: Phuû Thoâng , Ñeøo Giaøng , Soâng Loâ, Phoá Raøng, Cao Laïng, Nhò Haø
+ Nhöõng ñoaøn quaân, coâng daân lôùn maïnh caû veà löïc löôïng , yù chí ñaõ taïo neân söùc maïnh voâ song: Quaân ñi ñieäp ñieäp truøng truøng, daân coâng ñoû ñuoác töøng ñoaøn
+ Chieán thaéng oanh lieät dieãn ra khaép traêm mieàn: Hoaø Bình, Taây Baéc, Ñieän Bieân, Ñoàng Thaùp, An Kheâ, VB , đèo De, nuùi Hoàng….
- Nhôù VB chieác noâi CM
- Nôi coù cô quan ñaàu naõo chæ ñaïo nhöõng ñöôøng loái ñuùng ñaén: Xaây döïng, chieán ñaáu, phaùt trieån kinh teá, vaên hoaù mieàn ngöôïc vaø mieàn xuoâi.
Nhôù VB coù Baùc Hoà kính yeâu, Baùc laø nieàm tin laø söùc maïnh cuûa daân toäc vaø loaøi ngöôøi ñau khoå: ÔÛ ñaâu u aùm quaân thuø….Chí beàn
 Hình aûnh ñeïp, lieät keâ, pheùp ñieäp, aån duï, caûm höùng ngôïi ca Tố Hữu ñaõ dieãn taû aân tình saâu naëng vôùi Baùc, vôùi Ñaûng
IV. Keát luaän:
Baøi thô laø baøi ca veà CM, khaùng chieán, nhaân daân VB vaø theå hieän roõ neùt phong caùch Tố Hữu.


ÑAÁT NÖÔÙC
Nguyeãn Khoa Ñieàm
( Trích tröôøng ca Maët ñöôøng khaùt voïng)
I. Tieåu daãn:
1. Tieåu söû: Nguyeãn Khoa Ñieàm (SGK)
2. Söï nghieäp vaên hoïc:
- Nguyeãn Khoa Ñieàm laø 1 trong nhöõng nhaø thô tieâu bieåu cuûa theá heä thô treû Vieät Nam thôøi choáng Myõ cöùu nöôùc.
- Thô NKÑ coù söï keát hôïp giöõa caûm xuùc noàng naøn vaø söï suy tö saâu laéng cuûa ngöôøi trí thöùc veà ñaát nöôùc, con ngöôøi VN.
- Nhaø thô ñöôïc trao taëng giaûi thöôûng Nhaø Nöôùc veà vaên hoïc ngheä thuaät naêm 2000.
- Taùc phaåm chính : (SGK).
3. Hoàn caûnh saùng taùc:
- Tröôøng ca Maët ñöôøng khaùt voïng ñöôïc hoaøn thaønh ôû chieán khu Trò – Thieân naêm 1971, in laàn ñaàu naêm 1974.
4. Noäi dung baûn tröôøng ca:
Vieát veà söï thöùc tænh cuûa tuoåi treû vuøng ñoâ thò taïm chieán ôû mieàn Nam veà non soâng, ñaát nöôùc, veà söù meänh cuûa theá heä mình, xuoáng ñöôøng ñaáu tranh hoøa nhòp vôùi cuoäc chieán ñaáu choáng Myõ cöùu nöôùc cuûa caû daân toäc.
5. Vò trí ñoïan trích: (SGK)
6. Theå loaïi Tröôøng ca: Thô tröõõ tình – chính luaän, theå thô töï do.
II. Tìm hieåu vaên baûn:
1. Ñoạn 1: Ñaát nöôùc laø nhöõng gì gaàn guõi nhaát, thaân thieát nhaát ( 42 caâu ñaàu)
a. Suy nghó veà coäi nguoàn cuûa Ñaát Nöôùc “ Töø ñaàu….töø ngaøy ñoù”.
- Ñaát Nöôùc laø cuûa oâng, baø, cha, meï cuûa nhöõng caâu chuyeän coå tích, ca dao…
- Ñaát Nöôùc baét ñaàu 1 caùch bình dò, gaàn guõi gaén lieàn vôùi ñôøi soáng vaên hoùa, taâm linh, phong tuïc taäp quaùn laâu ñôøi…
- Gaén lieàn vôùi cuoäc soáng bình dò lao ñoäng, vaát vả haøng ngaøy
 Ñaát Nöôùc hoùa thaân vaøo ca dao, coå tích ñôøi soáng haøng ngaøy => Ñaát Nöôùc laø cuûa nhaân daân.
b. Baûn chaát cuûa Ñaát Nöôùc: “ Ñaát laø nôi… gioã Toå”.
- Ñaát Nöôùc ñöôïc vieát hoa: trang troïng.
- Taùch gheùp töø Ñaát, Nöôùc ñeå phaùt hieän Ñaát Nöôùc trong nhieàu chieàu.
+ Thôøi gian lòch söû “ ñaèng ñaüng”.
+ Khoâng gian ñòa lí “ meânh moâng”.
+ Ca dao thaàn thoaïi.
+ Vaên hoùa phong tuïc, leã hoäi.
c. Moái quan heä giöõa Ñaát Nöôùc vaø moãi con ngöôøi “Trong anh … mô moäng”.
Moái quan heä haøi hoøa, rieâng chung, thoáng nhaát giöõa caù nhaân vôùi coäng ñoàng trong quaù khöù, hieän taïi ñeàu höôùng ñeán töông lai.
d. Traùch nhieäm cuûa moãi caù nhaân ñoái vôùi Ñaát Nöôùc:
- Gaén boù, san sẻ, hoùa thaân vaøo Ñaát Nöôùc.
- Ñaát Nöôùc laø maùu xöông cuûa moãi ngöôøi .
 Phaûi xaây döïng Ñaát Nöôùc beàn vöõng.
- Ñieäp ngöõ “phaûi bieát”: Lôøi nhaéc nhở aân caàn, thieát tha.
2. Ñoạn 2: Tö töôûng Ñaát Nöôùc laø cuûa nhaân daân ( phaàn coøn laïi).
a. Theå hieän cuï theå hình töôïng veà söï “hoùa thaân” cuûa nhaân daân cho Ñaát Nöôùc muoân ñôøi: “ Nhöõng ngöôøi vôï… soâng ta”.
- Tình nghóa con ngöôøi taïo neân truyeàn thoáng tinh thaàn toát ñeïp.
- Ngöôøi anh huøng gìn giöõ söï veïn toaøn cuûa non soâng.
- Ngöôøi hoïc troø taïo neân caùc giaù trò vaên hoùa.
- Ngöôøi lao ñoäng bình thöôøng taïo neân laøng xoùm.
- Nhöõng vaät voâ tri goùp phaàn taïo neân Ñaát Nöôùc.
* Ngheä thuaät:
- Caùc doøng thô daøi nhö vaên xuoâi taïo caûm giaùc veà söï giaøu coù, baát taän cuûa Toå Quoác.
- Ñoäng töø “goùp” : Ñaát Nöôùc ñöôïc taïo döïng bôûi coâng söùc cuûa taát caû nhaân daân haøng nghìn ñôøi.
b. Taùc giaû nhìn töø bình dieän lòch söû “ Em ôi em…. Ñaùnh baïi”.
- Theá heä naøo ngöôøi Vieät Nam cuõng ngoan cöôøng choáng giaëc ñeå gìn giöõ Ñaát Nöôùc.
- Ñaát Nöôùc gaén lieàn vôùi nhöõng con ngöôøi voâ danh bình dò
- Hoï lao ñoäng vaø chieán ñaáu ñeå taïo döïng Ñaát Nöôùc cho theá heä sau.
c.Maïch caûm xuùc cuûa taùc giaû(phaàn coøn laïi)
- Tö töôûng coát loõi “Ñaát Nöôùc cuûa nhaân daân,cuûa ca dao thaàn thoaïi”.
*Ngheä thuaät:
- Möôïn hình thöùc ñoái thoaïi thöïc teá laø ñoäc thoaïi.